شکی، یکی از قدیمی ترین شهرهای آذربایجان است که اثرر معماری کشور محسوب می شود. شکی خان سارایی (کاخ خان شکی) نمونه منحصر به فردی است از تلفیق سنت های معماری ملی و سنن کاخ سازی (1762) که توجه گردشگران از سراسر جهان را به خود جذب کرده است. قابل توجه است که در ساخت کاخ از میخ استفاده نشده و با شیشه های رنگی شبکه ای (موزاییک ملی) که از ونیز آورده شده، مزیین گردیده است.
در شکی تعداد زیادی آثار تاریخی موجود می باشد. در قسمت شمالی شهر خرابه های قلعه “گلرسن-گوررسن” مربوط به قرون 15-18میلادی، بچشم می خورد. کاروانسراهای زیادی در شهر شکی که در تجارت شهرت داشت، موجود بود. دو تا از کاروانسراها هنوز هم پا برجاست؛ کاروانسرای پایینی و کاروانسرای بالایی در قرن 18 میلادی بنا گردیده اند.
نهایتا، شهر شکی در باقلوا، آبگوشت پیتی (در ظروف سفال همراه با سبزیجات) و به شوخ طبعی مردمانش مشهور است. به خاطر حس شوخ طبعی اشان، این شهر با شهر گابروو در بلغارستان مقایسه می شود.
شکی یکی از جالب ترین و زیباترین مناطق آذربایجان است. مرکز اداری شهر شکی، یکی از قدیمی ترین شهرهای آذربایجان است و در دامنه های زیبا از کوه های قفقاز در پس زمینه های قله های برفی قرار دارد.
به درستی که از شکی به عنوان گنجینه معماری کشورمان نام برده می شود. به ویژه کاخ خان شکی (1762) که ترکیبی از سنت های معماری ملی و معماری کاخ است، بازدید کنندگان را مجذوب خود کرده است. به خاطر طراحی و دکوراسیون داخلی اش، از نادرترین آثار تاریخی و معماری بشمار می رود. معلوم است که در طول ساخت کاخ، حتی از یک میخ استفاده نشده است. در آنجا موزاییک با شبکه سنتی (شیشه های رنگی تزیینی) تهیه شده است. خانه ای کوچک و قدیمی شبیه کاخ خانات شکی، نیز توجه توریست ها را به خود جلب می کند. نقاشی های دیواری که با رنگ روغن نقاشی شده اند و شبکه ظریف در پنجره ها دارای ارزش هنری می باشند. سالن مرکزی خانه با بخاری مزیین شده که رویش نوشته هایی مبنی بر آرزوی خوشبختی و رفاه به ساکنان ثبت شده است.
در شکی تعداد زیادی آثار تاریخی موجود می باشد. در قسمت شمالی شهر خرابه های قلعه “گلرسن-گوررسن” مربوط به قرون 15-18میلادی، بچشم می خورد. این قلعه غیر قابل تسخیر، سالیان سال در مقابل دشمنان خارجی شهر را محافظت کرده است.
در این شهر دو تا از کاروانسراها به نامهای کاروانسرای پایینی و بالایی که هنوز هم پابرجاست در قرن 18 میلادی بنا گردیده اند. گنبد بالای کاروانسرا یکی از بزرگترین گنبدهای خاورمیانه است. همچنین معبد آلبانی در روستای کیش (قرن های اول و دوم میلادی) نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. معبد در لبه رودخانه کیش قرار دارد و از ستون های بزرگ به نام “شیریما” ساخته شده است. در روستای زای زید میانه (قرن 6-7) نیز از این نوع سنگ استفاده شده است. قلعه دختر (قیز قالاسی) هم که در روستای کیش قرار دارد مربوط به قرون 5-6 میلادی می باشد. علاوه بر این، برج چاوور (قرن ششم)، مناره مسجد گیلئی لی (قرون 5-6 میلادی)، موزه خانگی میرزا فتحعلی آخوندوف در شکی، برج شیناز مربوط به قرن وسطی در روستای شین و بسیاری از مساجد ساخته شده در روستاهای مختلف مربوط به قرن نوزدهم هم از دیگر آثار تاریخی، معماری و فرهنگی این منطقه می باشد.
شکی برادر خوانده شهر گابروو بلغارستان است .ساکنین این شهرها تشابه زیادی مخصوصا در حس شوخ طبعی و جک دارند. در کاروانسرای قدیمی شکی تئاترهای خنده با زیرزمین های تابستانی و زمستانی دایر می باشد.
چندین نوع صنایع دستی هنوز هم در شکی مورد حمایت قرار می گیرد. هنوز هم اسامی کوچه های این شهر از روی شغل های قدیمی می باشد – دولوسچولار(سفالگران)، زرگرلر (زرگرها)، حالواچی لار (حلواپزها) و غیره. جا دارد یادآور شویم که حتما از باقلواهای خوشمزه و مشهور مغازه های شیرینیجات خانگی در مراکز شهر تهیه و میل فرمایید.
همچنین شما می توانید در شهر شکی غیر از هتل های معاصر، در کاروانسرای شکی که در قرن 18 میلادی بر روی جاده ابریشم بنا شده اقامت کنید.
بعد از موزه خان سارایی، ” اُتل ” دومین مکان جذاب برای توریست ها و گردشگران می باشد. کاروانسراها هنوز هم بشکل قلعه با دربهای سنگین و بزرگ هستند. همچنین دارای حیاطی است که مغازه ها و اتاق های اُتل در اطراف آن پراکنده و حوضی کم عمق در وسط آن مشاهده می شود. در رستوران اتل می توانید غذاهای سنتی شکی از جمله، پیتی (در ظرف سفالی و سبزیجات)، باقلوا، شربت و غیره را نوش جان کنید.
توریست ها و گردشگران می توانند در مجتمع المپیای شکی که به تازگی تکمیل شده اقامت کنند. مهمانسرا دارای یک ساختمان تک طبقه با حیاط و در حیاط نیز دارای کلبه های یک و دو طبقه می باشد. کلبه ها واتاقها خوب تزیین شده اند و مجهز به تهویه مطبوع مرکزی می باشند. در اینجا استخر، سالن بیلیارد، تنیس روی میز، تنیس، سونا، پارک آبی، سالن بازی برای کودکان و سایر موجود است. کیفیت خدمات این مجتمع همانند هتل های 5 ستاره می باشد.
گردشگری اسب: سفر با اسب نیز خوب و همراه با سلامتی است. در شهر شکی برای سیاحت با اسب تمام امکانات تامین می باشد: مرکز گردشگری سوارکاری وزارت فرهنگ و گردشگری جمهوری آذربایجان در روستای “داش یوز” این شهرستان واقع شده است.
در این مرکز اسبهایی از نژاد عربی، انگلیسی ردینگ، آلمانی تراکنری و آخال تکه ترکمنی پرورش می یابند که 45 راس می باشد. تمامی سوارکاران از نقاط مختلف کشور به اینجا می آیند.
در این مرکز سالی یک بار (ماههای دسامبر و می) از 16 نقطه کشور برای شرکت در مسابقه ملی “چوگان” (فرم قدیمی پولوی اروپایی) به اینجا می آیند. در کنار این، سایر مسابقات اسب سواری از آن جمله “سور پاپاق” (انداختن کلاه به سبد)، “مسابقه کلاه” (گرفتن کلاه از رقیب)، کشتی روی اسب (انداختن رقیب از پشت اسب) را نیز برگزار می گردد. برای توریستها و گردشگران غیر از تماشای مسابقه، امکان شرکت در مسابقات نیز فراهم می شود. قبل از شرکت در مسابقات فوق آنها از طرف مربیان ماهر آماده می شوند و یا فقط با راهنمایی آنها سوارکاری ساده می کنند.
میهمانان و توریستها در پشت اسب با راهنمایی و همراهی مربیان ماهر، از زیبایی های اطراف، کلیسای قدیمی دوره آلبانها، قلعه گلرسن گوررسن، قله شیناز مربوط به قرن وسطی و از تعداد زیادی آثار معماری دیدن می کنند.